Cứ chung mà nói, bạn trai có trí rộng xét, ý chí cường dũng, có tình cảm dồi dào nhưng ít bộc bạch. Tôi đã tốn nhiều thời giờ để theo quan sát một số bạn trai xấu số, thấy họ có một lối sinh hoạt hình như độc lập với cuộc sinh hoạt thông thường trong xã hội. Một thiểu số bạn trai không hơn gì bạn gái.
Nói đến đời sống tinh thần bạn trai mà không bàn hai thứ đầu óc nầy của họ thì bỏ một lỗ trống to. Làm lớn nói cho đúng là bất đắc dĩ phải gồng gánh trách nhiệm vì công ích. Họ không hữu ý ăn trên ngồi trước, ăn to nói lớn.
Mẹ không biết sẽ có con mà chính con cũng không biết sẽ ra đời. Trong gia đình giữ thứ đạo mà người ta hay nói chơi là đạo T. Họ cười thêm rồi nắm tay tôi lôi đi chơi mà không nói gì.
Xã hội thời nay loạn nhất về quyền sử dụng nó. Ai gieo gió thì gặt bão: vì đa ngôn cá nhân họ trở thành đáng ghét đối với nhiều người đã đành mà lời nói họ nói ra còn gieo cho họ nhiều hậu quả khốc hại. Những bề trái của thế tục giúp họ tìm một thứ lạc thú trong tâm hồn và trong khi diệt dục, hành đức họ mong sự chiếm hữu Thượng đế là toàn phúc bên kia bờ cõi cái chết.
Nếu phải tranh đấu cho chí cả thì họ dám chết sống. Lý tưởng của bạn trai là lúc phải đ ào luyện thân thể cường tráng, rèn đúc ý chí gang thép. Trực giác ở đây có lúc bị ám ảnh bởi bản năng tính dục, nhiều khi rất sai lạc.
Công giáo thì khả quan nhất nhưng rất gắt. Vì sự thúc đẩy từ nội tạng nầy, bạn trai lắm lúc nghe trong mình bị cám dỗ về xác thịt. Chàng rằng khéo nói nên lời Mà trong lẽ phải có người có ta.
Pierre Mendousse trong cuốn L'ame de la'dolescent thuật truyện một cậu bé 10 tuổi ở trường Toulouse có lối chơi kinh khiếp. Chương trình của nền giáo dục nhân xã gồm thể dục để thân thể cường tráng, trí dục để trí tuệ thông minh, giáo dục để ngũ quan tính nhuệ, chí dục để ý chí cường dũng, tình cảm dục để tình cảm cao thượng, tính giáo dục để quả tim trong sạch, tâm dục để lương tâm, linh hồn cương trực thánh đức và xã dục để khi xử thế ta bặt thiệp, biết thu tâm, dụng nhân tùy thời, tùy cảnh, tùy người mà đắc lực. Giày ở ngoài ngạch một chiếc dưới sàn một chiếc.
Lên bàn họ ăn tẻ lặng, nói đôi điều cần thiết, ăn xong xuống cũng cách tẻ lặng. Nếu người bán cám kỹ thế nào bán cả ngày không khỏi bị mốc áo thì người la cà bên đống tội sớm muộn cũng bị ít nhiều sa ngã. Đọc văn hóa sử thế giới, nhất là những ngành văn học, chánh trị, khoa học, nghệ thuật, tôn giáo, thấy bao giờ nam giới cũng dẫn đầu.
Ngó mặt họ thì biết: ta thấy họ mất tự nhiên. Họ vô tình hay cố ý tìm kiếm cho mình những cuộc tình duyên mà trong mỗi cái có mầm tan vỡ. Không nên đi mua một hai thú vui chóng qua mà phải bán danh tiếng, cùng bao nhiêu vật bán của tâm hồn.
Do đó nguyên tòa nhà luân lý trong bạn trai sụp đổ. Sao lại có lối dạy dỗ khiêu chiến như thế. Tìng trạng nầy đang tuiếp diễn ở ngoại quốc hay trong nước.