Một giáo sư Việt văn có một nghệ thuật giảng bài rất khả quan, không nắm giữ tinh thần bạn trai khỏi chia trí luôn hai tiếng giờ khi ông bàn về thuật hành văn của Phạm Quỳnh, ngòi bút thơ của Phan Châu Trinh, Phan Bội Châu. Một lời khuyên bạn trai nên quan tâm là: trong đời sống hôn nhân hãy bảo vệ tình yêu bằng sự gìn giữ khôn ngoan người bạn trăm năm. Khi rủi mất tình yêu, trí tưởng tượng cũng trưng bày ra trong óc họ hình ảnh người con gái mà họ bán đ àn lòng đang khoác tay một chàng trai khác đã có những cử chỉ thân mật hay viết những bức thư tình tứ cho kẻ tình địch của họ.
Vậy khôn ngoan nhất là cẩn thận với ái tình, bảo vệ mối tình đầu, thánh hóa nó. Ai có nhiệm vụ giáo dục thanh niên sáng suốt đ ào luyện họ mà không hơn một lần gặp họ viết thư tình. Nhưng tôi phải công bình nói ở đây một khuyết điểm của họ là ích kỷ.
Nhưng vì công việc bảo tồn nhân loại, vì sự hợp tác của người nam và người nữ trong đời sống đối gia, đối xã cần khi sức mạnh, khi sự êm ái, cùng bao nhiêu tiết điệu phức tạp để cấu thành bản nhạc nhân sinh tuyệt vời. Quả thật tuổi thanh xuân của bạn trai là tuổi trách nhiệm. Song cuộc sinh hoạt của họ lúc bấy giờ là cuộc sinh hoạt được chi phối bởi bản năng nhiều hơn là tâm hồn.
Ai ấy phải khác hơn là người trong gia đình. Mà nếu ta để tâm hồn chìm lặng trong mơ mộng không kềm hãm thì những khí lực phải tiêu ma, ý chí kiệt quệ. Đó là chưa nói đoạn trường lúc chạm trán với bà mẹ hay chị của người yêu là những kẻ không ưa thích họ vì cho là phá hôn nhân của con em.
Tưởng sao? Cậu nổi cộc. Cũng nên cho chính bạn trai biết khía cạnh ấy của tâm hồn người cha, để tâm hồn họ vừa có sẵn tình mến mẹ hầu được hiếu thảo đầy đủ hơn khi biết quý mến cha họ cách sâu xa. Tuổi bạn trai là tuổi khủng hoảng, thấy mình cô độc, cần nguồn an ủi, ưa tìm những hình ảnh ái ân để thoa dịu tâm hồn.
Ai biết nghĩ đến vấn đề luân lý cho hạ cấp thụ giáo của mình thì nên lấy câu ấy làm tiên ngữ. Trong mấy chương sau tôi sẽ nói thẳng bao nhiêu điểm tệ của họ. Họ cũng không trách tại sao mình có cơ cấu sinh lý và tâm lý như vậy.
Họ để con tim tự do gảy khúc đàn lòng. Tư tưởng, nói năng, hành động lắm lúc rất hời hợt, nông nỗi ngoài sức ta tưởng tượng. Bạn gái thì ngây thơ mà mà họ thì già mưu mẹo nên họ dùng đủ thứ lời lẽ mía mật để thu tâm.
Họ hé thấy một hai bề trái của cuộc đời muôn mặt, họ muốn tự tân, muốn thế giới đổi tốt đẹp. Thì đối với họ thời gian như đốt trôi giai đoạn: hai giờ Việt văn qua như chốc lát. Nếu không tập cách xã giao vì đức bác ái, bạn gái có thể lắm lúc tỏ ra thô lỗ, cộc cằn.
Có gia đình để đời lên hương chớ phải vì xác thịt mà tạo thêm miệng ăn, tay xa xí, dây trói chân trói cẳng đâu. Ở những tổ chức giáo dục mà bạn trai được giao thiệp rộng với bạn gái thì bịnh đồng tính ái ít phổ thông nhưng tính dâm loạn hay phổ biến. Họ thích ai khen họ là con gái.
Nó xô người vô cái chuồng lợn xã hội mà trong đó không có cái gì làm tiêu chuẩn tuyệt đối cả. Trong lớp học chẳng hạn: có nhiều cái bạn trai vì tính háo thắng la lối um sùm để đả đảo, hoan nghênh. Cơn buồn như cái vun nặng trình tr ịch đ è trên tâm hồn họ.